HALKLA İLİŞKİLER MODELLERİ
“Halkla ilişkiler; bir organizasyon ile hedef kitle arasındaki iletişim yönetimidir.”
Gruning
1)Basın Ajansı Tanıtım Modeli
Bu modelin amacı kamunun ilgisini çekerek tanıtımın yapılmasıdır. Temsilcisi uydurma haberleriyle ünlü P.T. Barnum’dur. Barnum Kamuoyunun ilgisini çekebilmek için birçok yola başvurmuştur çünkü Barnum’a göre basında yer almak asıl amaçtır.Abartılı haberlerle basının insanların dikkatini çekmeye çalışan ve gündemde kalmayı amaçlayan P.T. Barnum ilk defa tanıtım amaçlı afişlerde de yararlanır. Bu dönemde afişlerin hazırlanmasıyla reklamcılık gelişmiş basınla ilişikilere önem verilmiştir.
Propagandaya benzeyen çalışmlarda dürüstlük önem taşımaz;Barnum’a göre kötü tanıtım yoktur. Bu modelde tek yönlü iletişim vardır. Eğlence yöneticisi Barnum abartılı şovlarla basında yer almak kamuoyunu etkileyen olaylar yaratmak amacındaydı. Sirki olan barnum o dönemin ünlü ses sanatçılarını en büyük hayvanlarını(fil Jumbo) sergilemek gibi farklı gösteriler sunmuştur.
Barnum’un Örnek olayları ;
Yaşlı Hizmetçi olayı: G.Washington un hizmetkarı olan Joice Helt in 161 yaşında olduğunu iddia etmiş ve onu görmeye gelenlerden ücrete almıştır.
General Tom Thumb: P.T. Barnum cüce olan Charless Stratton şovlarda dans ettirip şarkı söyleterek büyük bir şöhrete kavuşturmuştur. Ve ona General Tom Thumb adını vermiştir.
Fiji’li Deniz Kızı: Fiji adası yakınlarında yakaladığını iddia ettiği bir deniz kızını New York’a getirmiştir.Çok çirkin olduğu söylenen bu bu kanı çok güzel göstermiş ve müzede sergilemiştir.
2)Kamuyu Bilgilendirme Modeli
Bu modelde esas amaç kamunun bilgilendirilmesidir.Gerçekler tam anlamıyla basınla paylaşılmalıdır ve kamuoyu aydınlatılmalıdır.Yine tek yönlü iletişim vardır. Bu modelin temsilcisi Ivy Lee ‘dir. Bu modelin kullanıcılar basın sözcüsü gibi çalışırlar.Bu modelde dürüstlük temel alınmıştır.
3)Çift Yönlü Asimetrik Model
Bu modelle birlikte Halkla ilişkilerin ilk temlleri atılmaya başlanmıştır.Burda kamuoyuna verilen mesajların ikna etmeye yönelik olması önem taşır.Sigmund Freud ‘un yeğeni Edward Bernays halkla ilişkilerile psikoloji arasında bir bağ kurarak bilimsel verilerle ikna sürecini gerçekleştirmeyi amaçlar. Bernays halkla ilişkilere farklı bir bakış açısı getirmiştir.
Asimetrik modelde tek yönlü iletişim akışı vardır.Sadece kurumun açısında dışarıya bakılır karşı tarafın görüşü dikkate alınmaz ve dışarıdan bilgi gelmez.Bu modelde hedef kitlenin düşünceleri görüşleri alınır ancak bu bilgiler hedef kitleyi elde edilen veriler doğrultusunda etkileyebilmek için kullanılır. Burada amaçlanan feedback sonucu davranışda değişiklik yapmaktır.
Bernays Halkla ilişkiler danışmanlığı mesleki açıdan açıklamıştır ; bu açıklamaya göre Halkla ilişkiler danışmanı müşteri ve hedef kitle arasında iletişimi sağlar kamuoyu oluşturur ve danışmanlığını yaptığı kişinin davranışlarını şekillendirir.Buna örnek olarak Ivy Lee nin Rockefeller’a danışmanlık yaparak halkın gözündeki imajını değiştirmesini gösterebiliriz.
4)İki Yönlü Simetrik Model
Günümüz Halkla İlişkilerine en yakın modeldir. Bu modelle birlikte araştırma ve sonuçlar daha da önem kazanmıştır. İki yönlü simetrik model hedef kitlenin görüşlerini değerlendirmesi ve kuruluşun sosyal sorumluluğunu uygulaması açısından ,21.yüzyılın çağdaş halkla ilişkiler anlayışını orta koymaktadır. Bernays’a göre halkla ilişkiler tek yönlü bir yol değildir, halkla ilişkiler liderler ve kamuoyunun birbirine entegre olduğu amaç ve hedefler kamu ve özel çıkarların kesişmesine dayandığı iki yönlü bir yoldur. Halkla ilişkiler danışmanı kamuya karşı sorumluluklarını unutmamalıdır der.
Bir ürünün pazarlanmasına katkıda bulunmak veya yasamayı etkilemek amacıyla halkla ilişkiler iki yönlü simetrik modeli kullanılabilir.
Halkla ilişkiler bir kuruluşun hedef kitlesine yönelik olarak verilen bilgilerin ve fikirlerin yorumlanması ve iletişimidir.Hedef kitleden kuruluşa yönelik olarak belirlenen fikir kanaat bilgilerin yorumlanması ve iletişim her ikisini de uyumlu hale getirme çabasındadır der Cutlip ve Center. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi hedef kitlenin görüş ve düşünceleri dikkate alınmalı iki yönlü bir iletişim kurulmalı ve uyumlu hale getirilmelidir. Kuruluşlar hedef kitleden aldıkları bilgileri değerlendirerek kuruluşu halkın istediği biçimde düzenlerler. Kuruluş ve hedef kitle arası uyum iletişim bu modelin amacıdır.
Bu modeli uygulayan kuruluşlar halkla ilişkiler çalışmaları ile olumsuz imajı en düşük seviyeye getirmeyi amaçlarlar. Bu da sosyal sorumluluk ile sağlarlar. Halkla ilişkiler hedef kitle kuruluş arasındaki bir köprüdür iki yönlü iletişimle uyum sağlamaktır.
Bu modelde en çok üzerinde durulan kavram sosyal sorumluluktur.
KAYNAK: https://gzmoncl.wordpress.com/2012/12/04/halkla-iliskiler-modelleri/