TÜRKİYE’DE REKLAMCILIĞIN TARİHİ

“Reklamcılık insanlara; işte elimizde bu var, işte size ne yapacağı, işte onu almanın yolları” der Leo Burnett.

Kimilerine göre tabelacı, kimilerine göre logocu, kimilerine göre kartvizitçi olsa da ‘reklamcılık’ tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ticarete yön veren meslek olarak yıllık 6.5 milyarlık dev bir sektör.

Hakkında herkesin fikir sahibi olduğu ama bilgi sahibi olmadığı bu gizemli sektöre birlikte bir göz atalım istedik.

Bugünkü anlamda gazete reklamları, 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Reklamcılık 1920 yılı civarlarında radyonun, 1950 yılı civarlarında da televizyonun yaygınlaşmasıyla canlanmıştır.

Peki ya ülkemizdeki reklamcılık diyenleri duyar gibiyim. Türkiye de reklamcılık tarihinin en önemli isimlerinden Eli Acıman, 2004 de Mediacat’teki söyleşisinde şu anısını paylaşıyordu;

Eli-aciman-140x140 “Ülkemizde reklamcılığı başlatan benim” diye bir iddiam yok. Ancak, ilk ajansım Faal’in tescili için 1943 yılı sonlarında İstanbul Ticaret Odası’na gittiğimde, görevli memurun pek çok sorudan sonra yönelttiği “Mesleğiniz” sorusunu “Reklamcı” diyerek yanıtladığımda yüzünün aldığı ifadeyi hala unutamıyorum. “Bir bu eksikti” dercesine bakışı, beni küçümseyerek süzüşü ve meslek hanesine “KOMİSYONCU” yazışı… Dün olmuş gibi gözlerimin önünde. Sektörümüz açısından bu olay, belki tarihi bir gösterge olabilir.”

anadol-216x300

 

 

 

1938’den sonra gazete satışlarının artması ve gazetenin iyice yerleşmesi, reklamcılığın canlanmasına yol açtı. 1940’lı yıllar Türk reklamcılığı için yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Bu gelişmede 2. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru ülke ekonomisinin, göreceli de olsa kendini toparlaması önemli rol oynadı.

 

 

 

Puro

Reklamın, iktisadi yaşamın vazgeçilmez bir parçası durumuna gelişi, çok partili yönetimle başlayan (1950) iktisatta liberal siyasetin etkilerinin yaygınlaşmasından sonra oldu. Yeni yönelinen tüketim ekonomisinin desteklediği gereksinim yaratma olgusu, reklamcılığın gelişmesini hızlandırdı. Türkiye de ilk radyo reklamları 1951’de başladı. 1962 yılında çıkarılan bir kararnameyle devlet radyolarında şirketlerin hazırladığı reklam programlarının yayını için özel reklam kuşakları ayrıldı. 1969’da da radyo reklamlarında “cıngıl” adı verilen reklam müzikleri kullanılmaya başlandı. İlk televizyon reklamlarıysa 1972 de başladı. Günümüzde reklamcılık artık hemen hemen her alan değerlendirilerek icra ediliyor. Gazete, radyo, televizyon, billboardlar vs. ile birlikte özellikle internetin de yaygınlaşmasıyla reklamlar artık hayatımızın bir parçası haline geldi.

 

 

“Her reklam, markanın kimliğine yapılan uzun vadeli bir yatırımdır.” der David Ogilvy.

Kaynak: TC Hayat Dergisi / Sayı:18

Türkiyede Reklamcılık kaynak 2