…Ve işçiler takım kurar: Adana Demirspor
1 Eylül 1939… Hitler komutasındaki Nazi ordularının Polonya’ya saldırdığı gün. Başka bir ifadeyle milyonlarca insanın hayatını kaybettiği, Sovyetler Birliği’nin Hitler faşizmini tarih sahnesinden sildiği II. Dünya Savaşı’nın başlangıcı. İşte o II. Dünya Savaşı, 1940’lı yılların başında dünyanın dört bir yanında kendini hissettirmeye başlar. Tabi ülkeler de pozisyon almaya… Kimi taraf olur, kimi tarafsızlığını ilan eder. Kimi de “savaş dışında kalma” politikasını izlerken kurduğu ilişkiler ve yaptıklarıyla “kaçak güreşmeyi” tercih eder. İşte bu ülkelerden biri de Türkiye’dir.
Yine bu dönem Türkiye’de savaşa yönelik bir takım önlemler alınır, kanunlar çıkarılır. O kanunlardan biri de 1938 yılındaki Sivil Savunma Mükellefiyeti’dir. Bu kanunla, silah altındaki askerlerin dışında kalan gençleri sivil savunmaya ve spora yöneltmek amaçlanır. 500 kişiden fazla işçi çalıştıran özel ve kamu kuruluşlarına bir spor kulübü kurmaları mecburiyeti getirilir. Bunun sonucunda Adana’da yer alan T.C.D.D. 6. İşletme Bölge Müdürlüğü bünyesinde Adana Demirspor’un temelleri atılır. 21 Aralık 1940’ta İşletme Müdürü Eşraf Demirağ öncülüğünde demiryolu işçilerinden kurulan Adana Demirspor resmi tescilini 28 Aralık 1940’ta alır.
Bölgedeki kulüp sayısında artış olunca kısa bir süre sonra Çukurova Ligi oluşturulur ve Adana Demirspor ligin ilk kulüpleri (Seyhanspor, Torosspor, Paksoy, İdman Yurdu, Milli Mensucat, Sümerspor) arasındaki yerini alır. Ancak Adana Demirspor’un kayıtlara giren ilk futbol maçı, Erzincan depremzedelerine yardım için düzenlenen turnuvada 2-1 yendiği Malatya Mensucat maçıdır.
1942-1959 yılları arasında Çukurova Ligi’nde 16 kez aralıksız şampiyon olarak Türkiye Şampiyonası’na katılan Adana Demirspor, bu turnuvalardan 1953-1954 sezonu finalinde Hacettepe’yi 1-0 yenerek şampiyon olur ve kupa ilk kez Adana’ya gelir. 1950-1960 yılları arasında Suriye, İran ve Yugoslavya gibi ülkelere giderek uluslararası düzeyde özel maçlar yapan Adana Demirspor, 1960-1961 sezonuna gelindiğinde üç büyük il dışından Süper Lig’de mücadele eden ilk futbol kulübü olur. Futbolda daha nice başarılar vardır.
”Biz zeytin ekmek yer maça çıkardık. Maçlara gitmek için 10-15 lira yolluk verirlerdi. Biz de trenle giderdik. Tren Demirsporlular’a bedavaydı çünkü. Tren İstanbul’a iki günde giderdi. O verilen 10-15 lira yollukla da biz sadece kendimize yolda yiyecek alabilirdik.” Füze Selami’nin bu aktarımıyla Adana Demirspor’un futbol geçmişi noktalayıp kuruluşuyla birlikte faaliyet gösterdiği diğer branşlara geçelim.
Yüzme ve Su Topu… Adana’nın sulama kanallarında yüzmeyi öğrenen gençler Atatürk Yüzme Havuzu’nun açılmasıyla birlikte Adana Demirspor çatısı altında disiplinli çalışmaya başlar. Bu çalışamalar sonucunda da başarılar elde edilir. Su Topu’nda kırılması çok zor bir başarıya imza atan Muharrem Gülergin öncülüğündeki Adana Demirspor, 17 yıl hiç yenilmeden, 22 yılda da tek mağlubiyet alarak toplamda 29 kez Türkiye Şampiyonu olur. Adana Demirspor bu büyük başarıyla birlikte tüm Türkiye’de ”Yenilmez Armada” olarak belleklere kazınır. Yüzmedeki başarıların altında ise Erdal Acet’in ve Nesrin Olgun’un imzası vardır. Erdal Acet’in 1 Eylül 1976’da Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikayla kırdığı dünya rekoru ilerleyen yıllarda geçilse de tüm zamanların en iyi üç derecesinden biri olur. 1 Ağustos 1979’da ise Nesrin Olgun, 15 saat 47 dakikayla Manş’ı geçen Türkiyeli ilk kadın ünvanını alır. Atletizme gelince, takım en parlak dönemini 1953-1954 sezonunda yaşar. Adana Demirspor’un bu branşta ismi bu sezon duyulur. Güreşte de sayısız başarılara imza atan Adana Demirspor bisiklet, basketbol ve voleybol branşlarında da faaliyet gösterir.
Yılmaz Güney… Adana Demirspor’un tarihinden bahsederken onu unutmak, onu bu tarihten ayrı tutmak olmaz. Yıl 1972, Yılmaz Güney “devrimcilere yardım ve yataklık yaptığı” gerekçesiyle 2 yıl hapse mahkûm edilir. Bu süre içinde de arkadaşı Yavuz Pağda’ya cezaevinden sık sık mektuplar yazar. O mektuplardan biri de 14 Mayıs 1973 tarihlidir. “Bilirmisin ki, Demirspor’da ben çocukluğumu, ilk gençlik yıllarımı hüzünlü anısını buluyorum. İçimi ezen bir duygu taa tahta perdeli, tel örgülü Adana stadına kadar götürüyor beni.” diyen Güney mektubunu, “Çok selam söyle Muharrem abiye… Yürekten başarılar diliyorum… İlerde çıkmak nasip olursa faydalı olmaya çalışacağım Muharrem abiye ve Demirspor’a… Öperim hepinizi… Selam…” diye bitiriyor. Bunun üzerine daha fazla yazmaya gerek yok sanırım.
Ve Adana Demirsporlu taraftarlar… Onlarsız bir Adana Demirspor tarihi düşünmek imkansız. Onlar ki Adana Demirspor’un can damarı, lokomotifi. Adana Demirspor tribününde, “sevgi, saygı ve bağlılık” temelinde hareket edilir. Irkçılığa ve endüstriyel futbola karşı durulur. “İşçinin, emekçinin takımı”nı tutmaktan onur duyulur, bu ünvan gururla söylenir. Kulüp için emek verilir, vefa gösterilir. Aynı kulüp için cefa da çekilir. Liman işçilerinin kurduğu Livorno ile endüstriyel futbola karşı dostluk maçı yapılması sağlanır. Haziran Direnişi’nde sokaklara çıkılır.
Bitirirken…
Demiryolu işçileriyle başlayan, Fofo (Muharem Gülergin), Füze Selami (Selami Tekkazancı), Met Ahmet (Ahmet Arıboğan), Coral Ali (Ali Hikmet Aydınoğlu), Kartal Yaşar (Yaşar Kartal), Top Cambazı Bedri (Bedri Şensert), Haşimo (Haşim Palandöken), Tori İlhan (İlhan Oflaz), Puto Mustafa (Mustafa Gülergin) ve nice efsanelerle süren, Yılmaz Güney’e uzanan bu tarih, bu gelenek şimdi taraftarların omzunda!
O halde Adana Demirspor’un 75. yılı yaklaşırken Rosa Luxemburg’un sözlerinin yazıldığı o pankart daha da yukarı asılsın:
”Vardık, varız, var olacağız!”
Kaynak: http://haber.sol.org.tr/spor/ve-isciler-takim-kurar-adana-demirspor-104284
